Thiếu hụt điện cực đe dọa sản xuất thép lò điện ở Đông Nam Á và MENA

Các nhà sản xuất thép lò điện (EAF) ở Đông Nam Á và Trung Đông đã phải đối mặt với sự thiếu hụt nguồn cung điện cực graphite. Nếu khách hàng không nhận được điện cực đúng thời hạn, hầu hết các lò điện hồ quang sẽ buộc phải cắt giảm đáng kể tỷ lệ sử dụng vào cuối năm nay và ít nhất cho đến hết quý 1/2018.

Năm 2016, tiêu thụ điện cực graphite lên đến 820.000 tấn trên thế giới, theo một trong những nhà cung cấp Graphite lớn nhất của Ấn Độ cho biết.

Sự sẵn có các yếu tố cần thiết cho sản xuất thép lò điện bị hạn chế là bởi một số yếu tố:

Kể từ đầu năm 2017, sản lượng điện cực graphite đã giảm đáng kể ở Trung Quốc: cuộc kiểm tra các nhà sản xuất điện cực ở Sơn Tây, Hà Bắc và Hà Nam, được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước để kiểm tra sự tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường vào cuối năm 2016, đã dẫn đến việc đóng cửa một số doanh nghiệp vừa và nhỏ vào đầu năm nay.

Theo hãng tin Trung Quốc ICC News, xuất khẩu điện cực graphite từ Trung Quốc lên đến không dưới 30% trong tổng sản lượng năm 2016. Các điểm đến xuất khẩu chính là các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Việt Nam, cũng như Ấn Độ, các nước CIS và một số khác, theo Metal Expert được biết từ các nguồn xuất khẩu.

Người tiêu dùng điện cực graphite của Trung Quốc thấy không thể loại bỏ được thâm hụt thông qua các nguồn thay thế, bởi vì các nhà cung cấp không sẵn sàng cung cấp cho họ khối lượng bổ sung. Sản lượng thép lò điện đã giảm 10% từ 452 triệu tấn xuống 410 triệu tấn trong giai đoạn 2013-2016; Đầu tư vào sản xuất điện cực đã giảm trong giai đoạn trên; nhu cầu về điện cực chưa từng thấy hóa ra là một điều đáng ngạc nhiên đối với hầu hết các nhà sản xuất.

Các nhà sản xuất điện cực cũng bị thiếu hụt nguyên vật liệu, đặc biệt là than cốc dạng hình kim, sản xuất đã giảm trong 2 năm gần đây và bây giờ khi xu hướng bất ngờ quay lại sẽ mất một thời gian để cân bằng cung và nhu cầu đang tăng.

Nhân tố Trung Quốc

Các nhà sản xuất thép lò điện Trung Quốc là những người đầu tiên phải đối mặt với sự thiếu điện cực graphite, có tính đến các kho dự trữ rất ít khi vượt quá mức 3 tháng. Không có người tham gia thị trường nào dự đoán được giải pháp nhanh chóng cho vấn đề thâm hụt điện cực vì các cuộc kiểm tra tại Trung Quốc vẫn đang diễn ra. Một chuyên gia Trung Quốc nói với Metal Expert “Các nhà máy không được kỳ vọng mở cửa sớm hơn vào quý 2/2018”.

“Cắt giảm sản lượng điện cực tại Trung Quốc đạt 20-30% vào đầu năm khiến tạo ra nhu cầu đầu cơ trên thị trường nội địa. Nhà cung cấp lớn nhất tại Trung Quốc Fangda Carbon (có khả năng sản xuất dưới 200.000 tấn/năm) cho biết “các khách hàng nước ngoài cho tới giờ không cảm nhận thấy thâm hụt như vậy, vì vậy họ không quá tích cực tìm kiếm điện cực”.

Đại diện của Công ty Fangda Carbon cho biết, nếu trước đây công ty xuất khẩu từ 50% trở lên, bây giờ thì không vượt quá 30% và công ty sẽ không có lượng hàng dư dả ít nhất cho đến quý 2/2018. Một số công ty cỡ vừa vẫn còn nguyên liệu cho đến cuối năm, nhưng chỉ có một số loại nhất định, đại diện của một công ty Trung Quốc khác cho hay.

Một yếu tố khác nữa ở Trung Quốc, làm trầm trọng thêm sự thâm hụt điện cực graphite, là sự ngừng sản xuất thép ở các lò cảm ứng với tổng công suất hơn 100 triệu tấn/năm (sản lượng thực tế thấp hơn đáng kể, nhưng không có số liệu chính thức).

“Sản xuất đã được chuyển một phần sang lò điện làm tăng nhu cầu đối với điện cực cực cao. Một nhà cung cấp Trung Quốc nói rằng nó trở thành lý do thứ hai của sự thâm hụt ở thị trường Trung Quốc. Đặc biệt, loại này là yêu cầu nhiều nhất của các khách hàng bên ngoài Trung Quốc.

Năm ngoái, sản xuất thép lò điện ở Trung Quốc đạt 42 triệu tấn, nhưng chắc chắn sẽ tăng hơn nữa trong tương lai gần do chính sách của đất nước. Bắt đầu từ ngày 1/1/2018, thuế phát thải ở Trung Quốc sẽ được thay đổi cho “thuế xanh”, tăng gấp 3 lần.

Yếu tố nguyên liệu thô

Việc thiếu than cốc dạng hình kim, đóng vai trò nguyên liệu chính cho sản xuất điện cực graphite và chiếm gần 50% chi phí, đã trở thành một thách thức khác mà các nhà cung cấp Trung Quốc và nước ngoài phải đối mặt.

Các nhà xuất khẩu coke kim lớn là Nhật Bản, Mỹ và Anh.

Theo người trong nội bộ, nhu cầu về than cốc dạng hình kim đã không đủ trong một thời gian dài. Theo đó, nguồn cung cấp và sản lượng điện cực đã và đang giảm và sự tăng trưởng về nhu cầu đã trở thành một bất ngờ.

Tác động đối với các nhà sản xuất thép lò điện

Trung Quốc là nhà cung cấp chính điện cực ở Đông Nam Á với thị phần 50-60%. Các nhà sản xuất Đông Nam Á là người đầu tiên bắt đầu tìm kiếm các nguồn thay thế. Nhưng ở Trung Đông ngày càng nhiều quốc gia không thể tự bảo đảm nguồn cung cho cuối năm 2017 – đầu năm 2018 ngay cả khi các nguyên liệu được mua theo truyền thống từ Nhật Bản, Ấn Độ và châu Âu chứ không phải từ Trung Quốc. Điều này là do nhu cầu vượt quá cung và các nhà cung cấp truyền thống không thể cung cấp tất cả các khối lượng yêu cầu.

Việt Nam dễ bị tổn thương vì mức sản xuất lò điện khá cao. Điều này có thể dẫn đến sự gián đoạn trong sản xuất thép trong Q4. “Do cắt giảm sản lượng điện cực tại Trung Quốc… cung cấp cho các công ty Việt Nam đã bị hạn chế lại. Và vấn đề này đang gây sức ép cho tất cả các nhà máy của Việt Nam”, một đại diện của nhà máy thép lớn nhất tại Việt Nam cho Metal Expert biết.

Vấn đề này là chung ở một mức độ nhất định đối với toàn bộ khu vực MENA, một số quốc gia thuộc vùng Vịnh (Ả-rập Xê-út, UAE, Kuwait, Iran), Bắc Phi (Ai Cập, Ma-rốc) và Thổ Nhĩ Kỳ.

Tình hình là rất quan trọng đối với Thổ Nhĩ Kỳ, nhà sản xuất thép lò điện lớn nhất trong khu vực (với gần 22 triệu tấn sản xuất trong năm 2016). Kể từ đầu tháng 5, các công ty địa phương đã báo cáo việc cung cấp ngắn điện cực graphite trong quý 3 – quý 4 năm nay theo các hợp đồng đã ký kết trước đây cũng như về những phức tạp với việc ký hợp đồng mới trong quý 3 – quý 4 năm 2018. Đáng chú ý là mức tăng sản lượng thép lò điện tại Thổ Nhĩ Kỳ trong năm 2017 (+ 16,4% trong tháng 1 – tháng 4) làm trầm trọng thêm vấn đề thâm hụt, tạo ra nhu cầu cung cấp bổ sung.

Hậu quả chính ảnh hưởng đến các doanh nghiệp ở Trung Đông có thể là giảm sản lượng thép lò điện. Xu hướng này có thể sẽ bắt đầu phát triển từ tháng 8 – tháng 9 năm 2017 và tiếp tục vào đầu năm tới. “Các nhà máy Thổ Nhĩ Kỳ đối mặt với một thiếu điện cực đáng kể, và điều này đã bắt đầu đe dọa quá trình sản xuất. Đây là một tình huống cần được giải quyết khẩn cấp”, một đại diện của Hiệp hội các nhà sản xuất thép Thổ Nhĩ Kỳ nói.

(Metal Expert 7/2017)